Çocuklarda Normal Büyüme ve Büyüme Geriliği

1. Çocuklarda Büyümenin Takibi Neden Önemlidir?

Çocukların sağlık göstergesi olarak büyüme hızları esas alınır. Sağlık durumu iyi olan bir çocuk yaşıtları ile hemen hemen aynı kilo da ve aynı boylarda olur. Fakat bir çocukta fark edilen yetersiz büyüme, çocuğun sağlık durumunun iyi olmadığını ortaya çıkarır. Normal büyümeye, genetik, hormonlar, çevresel ve psikososyal etmenler etki eder.

Bunun yanı sıra normal büyümenin sağlıklı ve düzenli bir şekilde devam edebilmesi için organlarında işlevlerini yerine getirmesi gerekir. Bu yüzden çocuğun sağlıklı bir şekilde büyümesi ve gelişebilmesi için en yakınında olan kişilerin yani anne babanın ve doktorunun takibinde olmalıdır. Takip edilen çocukta herhangi bir sorun ile karşılaşılması durumda daha erken müdahale edilebilir ve daha kısa sürede hastalık çözülebilir.

2. Büyüme Geriliği Nasıl Tanımlanır?

Çocuklarda büyüme geriliği ciddi sorunlardan biri olarak görülür çünkü bu sorun sağlıksız büyümenin sinyallerini verir. Çocuğun boyu, kilosu, yaşı ve cinsi hazırlanmış olan normal standart eğrilerin üzerinde işaretlenerek normal büyüme oranlarının ne derece gerisinde kaldığına bakılır. Bu sayede büyüme geriliği tespit edilmiş olur. Büyüme geriliğini anlamanın en kolay yollarından bir diğeri ise çocuğun her yıl uzadığı boy oranıdır. Sağlıklı büyüyen bir çocuğun her yıl en az 4 cm'den fazla uzaması gerekir. Eğer uzamıyorsa ve rakamlar bu standardın altında ise yetersiz büyüme olduğu anlaşılır.

3. Yaşlara Göre Büyüme Hızlar Farklı Mıdır?

Yapılan araştırmalar doğrultusunda her çocuğun birbirinden farklı büyüme hızına sahip olduğu görülür. Fakat büyüme hızının takip edilmesi durumunda çocuğun yaşı bu konuda büyük önem taşır. Bu duruma örnek vermek gerekirse; doğumdan sonra 1 yıl içinde çocuğun 25 cm uzaması normaldir ve çocuk 4 yaşına girdiğinde bu rakam 5-6 cm'e düşer.

4. Çocuklarda Büyüme Nasıl ve Hangi Sıklıkla Takip Edilmelidir?

Çocukların boy ölçümleri ilk doğumdan sonraki bir yıl içerisinde her ay yapılmalıdır. Daha sonra bu aralıklar 3 ayda 1’e, daha sonra ise yılda 1 defaya düşürülebilir. Fakat kesinlikle boy ve kilo ölçümü belirli bir yaşa kadar aksatılmaması gereken bir durumdur. Boy ve kilo ölçümü sayesinde çocuğun normal standartlarda büyüyüp büyümediği anlaşılır.

5. Büyüme Geriliğine Yol Açan Durumlar Nelerdir?

Büyüme geriliğinin ilk başlangıç yeri anne karnıdır. Hamilelikte yetersiz beslenme hem gebelik dönemini hem de doğumdan sonra bebeğin sağlığını etkileyen durumlar arasındadır. Yetersiz beslenme sonucunda dünyaya gelen bebeklerde ilk iki yıl içerisinde kronik hastalıklar ve büyüme geriliği görülür. Yetersiz beslenmeden etkilenen büyüme ve troid hormonları çocukta ergenlik gecikmesine de neden olur.

6. Büyüme ile Ergenlik Arasında Nasıl Bir İlişki Vardır, Büyüme Hangi Yaşlarda Durur?

Büyüme ve ergenlik dönemleri birbirleri ile iç içe olan durumlardır. Kızlarda ergenlik dönemi 2 ya da 3 yıl sürerken erkeklerde ise daha uzundur ve 4 ya da 5 yıla yakın devam eder. Ergenlik döneminde çocuklarda ilk olarak çok hızlı bir şekilde boy uzaması görülür fakat zamanla bu durum yavaşlar ve tamamen durur. Uzamanın durması demek çocuğun uzayabileceği en uzun boya uzamış olması demektir ve ergenlik döneminin bitip erişkinlik dönemine girildiği süreçtir. Ergenliğe erken girenlerde ise büyüme daha kısa sürede sonlanır.

7. Bir Çocuğun Erişkin Boyu Tahmin Edilebilir mi?

Günümüz imkânları sayesinde 6 yaşından itibaren çocukların erişkinlikte ne kadar boya ulaşacağını öğrenebilirsiniz. Bunun için ilk önce çocuğun el bilek grafisi çekilir. Daha sonra kemik yaşı saptanır ve endokrinoloji uzmanı tarafından yapılan testler sonucunda hesaplanır. Bu konuda dikkat edilmesi gereken tek nokta uzman bir kişiden yardım almaktır aksi taktirde sonuçlar yanıltıcı olabilir.

8. Büyüme Geriliğinin Tedavisinde Neler Kullanılır?

Büyüme geriliğinde tedavi yöntemine karar verilebilmesi için öncelikle hastalığın altında yatan nedenin ne olduğu saptanır. İlk etapta çocukta sağlıksız beslenme sorunu görülürse bu aşılmaya çalışılır. Fakat sistemik hastalıklar ve hormon sorunu olduğu zamanlarda da eksik olan hormonlar yerine konarak hastalık çözülür.

9. Büyüme Geriliğinin Tedavisinde Kullanılan Hormonlar Tüylenme ve Benzeri Yan Etkilere Neden Olur mu?

Büyüme geriliğinde tüylenme ve benzeri etkilere rastlanmaz. Çocukta hormon eksikliği tespit edildiği zaman sadece takviye yapılır. Boyu uzamayan her çocuk için hormon tedavisi yapılmaz ve yapılsa dahi fayda göreceği kesin değildir. Büyüme geriliğinde kullanılan hormon, kemiklerin kıkırdaklarına etki eder ve tüylenme ile alakası yoktur.

10. Doktora Ne zaman Başvurmak Gerekir?

Büyüme geriliğinde doktora başvurmak için öncelikle çocuğun normal büyümeye standartlarına göre sağlıklı bir şekilde büyüyüp büyümediği tespit edilmelidir. Bu görev çoğu zaman anne ve babaya düşer. Ebeveynlerin çocuktaki büyüme geriliğini anlamaları için normal eğrilerin üzerinde kendi çocuklarının oranlarını yazarak kontrol etmeleri sonucunda öğrenilebilir. Oranlarda bir sorun görülmesi üzerine doktora başvurulmalıdır. Çocuğunuz için aldığınız kıyafetleri 2-3 yıl üst üste giydirebiliyorsanız ve hala kısa gelmiyorsa yeterli büyümediği anlamına gelir.

11. Bu Konuda En Sık Yapılan Hata Nedir?

Büyüme geriliğinde yapılan en büyük hata ailelerin çocuklarını doktora geç götürmeleridir. Ergenlik dönemini aşan çocukların doktora götürülmesinde bir fayda görülmez. Durum için çok geç kalınmıştır.

12. Yeni Nesil Daha mı Uzun?

Türk toplumunun boy ortalamasının 20-30 yılda bir 2 cm arttığı gözlemlenmiştir. Yapılan araştırmalarda Türkiye’de kadınların 1.50 cm, erkeklerin ise 1.63 olacağı değerlendirilmiştir. Bu oranların üzeri uzun boy, aşağısı ise kısa boy olarak görülür.